Begin juni 2024 maakte minister Jambon de selectie bekend van de kleinschalige bovenlokale cultuurprojecten.

De eerste ronde van deze nieuwe projectsubsidie werd afgesloten op 1 maart. De projecten kunnen van start gaan vanaf 1 juli 2024 en dit voor een periode van maximaal 1 jaar. Van de 79 ingediende in deze eerste ronde, werden er 36 projecten weerhouden.

Volgens dit nieuwe tijdelijke decreet kan een maximale subsidie van 25.000€ aangevraagd worden (op een totaalbegroting die maximaal 75.000€ bedraagt). Slechts 7 goedgekeurde projecten vroegen en kregen dat bedrag. Gemiddeld werd er zo’n 18.000€ gevraagd per project, met grote onderlinge verschillen gaande van 2.562€ voor het project Guitarisms on tour van Stad Kortrijk, tot het maximale bedrag van 25.000€ in het project Allen/Alice in Zappaland van de gemeente Sint-Gillis Waas.

Enkele algemene vaststellingen

Opvallend is dat 30 van de 36 goedgekeurde projecten het volledig aangevraagde bedrag toegewezen krijgen. Slechts in 6 gevallen besliste het departement CJM om een lager bedrag toe te kennen. De reden daarvoor was telkens een onduidelijke begroting of het inbrengen van onrealistisch hoge kosten.

Eveneens nieuw binnen deze projecten is dat de beoordeling ervan gebeurt door het departement CJM zelf, en niet door een onafhankelijke beoordelingscommissie zoals dat bij de ‘grote’ bovenlokale projecten het geval is. Het departement quoteert de projecten op een schaal van 25 punten en deelt deze quotering ook met de indieners. Er vallen zo 5 punten te verdienen op 5 gedefinieerde criteria zoals het inhoudelijk concept, bovenlokale karakter & samenwerking, vernieuwend karakter, overstijgen van de reguliere werking of begroting. 13 goedgekeurde projecten scoren zo minstens 20/25. 

Wanneer projecten afgekeurd worden, gebeurt dit telkens met een schriftelijke motivering van het departement. We zien daarbij vaak dezelfde argumenten die we ook zien bij de ‘grote’ projecten. Bekijken we die negatieve adviezen dan kunnen we onderstaande top 5 redenen onderscheiden: 

1. Het project is te weinig vernieuwend of sluit te veel aan bij de reguliere werking van de indiener (18 keer vermeld)
2. Het project is onvoldoende bovenlokaal (18 keer vermeld)
3. Het projectdossier is vaag of oppervlakkig opgesteld (13 keer vermeld)
4. De begroting is vaag, onvolledig of niet correct (12 keer vermeld)
5. Het project is reeds gestart (10 keer vermeld)

Vaak komt uiteraard een combinatie van bovenstaande argumenten voor in het advies. Dat in 10 gevallen het project als gestart was, is opvallend. Aangezien het hier om een duidelijk in het decreet vermeld uitsluitend criterium gaat, waarbij het project eigenlijk al op formele gronden wordt afgekeurd.

Een brede waaier aan projecten

Verder zien we qua sectoren en qua regionale spreiding toch een vrij divers palet aan projecten. Het aantal projecten uit de kunsten spant wel de kroon (16), gevolgd door de amateurkunsten (9), lokaal cultuurbeleid en socio-cultureel werk (elk 5) en jeugdwerk (1). 

Geografisch komt het merendeel projecten uit West-Vlaanderen (10), gevolgd door Vlaams-Brabant (6) en de overige provincies Oost-Vlaanderen, Limburg, Antwerpen en Brussel (telkens 5).

Projecten binnen de kunsten

Naar inhouden toe loopt het ver uiteen, met binnen de kunstprojecten redelijk wat trajecten rond talentontwikkeling/workshops en coaching zoals bij de projecten Buren van Maisha vzw, Overlast WIP van Overlast vzw, Artist Run Friends school van In de ruimte of Deep Dive van La Marée Haute.

Daarnaast projecten waarin kinderen/jongeren (en hun mentaal welzijn) centraal staan zoals A la vie à la mort van The Butter effect, Slagkracht van Tromp vzw, De paradoxen van de waanzin van Coconuts of Hoort mi aen van Pica Oriëntalis.

Tenslotte zijn er ook kunstprojecten die verbinding zoeken met ons erfgoed zoals Artistieke vertaling mijnerfgoed van Zwart Goud, KIOSK van DeKant, Mercerie en de kost van vzw Miauw, Songs of Insurrection van Minibus Music of Derrol Adams 100 jaar van Awa vzw.

Kunstprojecten zoals Atemporal van Ayu vzw, Bougement present: oogst van Talk vzw, of Inwijken van Stray Light leggen dan weer linken met belangrijke maatschappelijke thema’s als inclusie, polarisering en het klimaat.

Projecten binnen de amateurkunsten

Binnen de amateurkunsten zien we majorette vereniging De Zwaan van Lichtervelde het jaar van de twirling uitroepen, Zomerspoor de bevrijding herdenken in het project Kleurenoffensief, improvisatietheater dat op de kaart gezet wordt in On the spot van BIES, of de beeldvorming en stigmatisering rond personen met zorgbehoeften artistiek aangepakt worden in het project Spiegelklanken van Sweet Sounds.

Het fotofestival van Pelt herbestemt een voormalig schoolgebouw tot broedplaats voor fotokunst in het project KC lens op de mens en K.H. Sint-Cecilia viert zijn 125 jarig bestaan met de concertenreeks The armed man. Weredi Lot vzw brengt professionals en amateurs samen in de musical Belle en het Beest en het Onafhankelijk theater Oostduinkerke brengt de roman Woudwee op de bühne. Kunsnest Artbij viert dan weer haar 20-jarig bestaan met het project Into the woods. 

Socioculturele projecten

Ook socioculturele projecten vonden hun weg naar de kleinschalige bovenlokale projecten. Zo wil vzw Operakwartier met het project Muzikale Urgentie Groep (MUG) isolatie en eenzaamheid doorbreken door muzikale interventies in de publieke ruimte en combineert de Missione Cattolica Italiana Waterschei het mijnverleden met culinair erfgoed en migratieverhalen in het intergenerationeel project Sapore & Amore.

De DROA-community ontwikkelt de sociale vaardigheden van jongeren in het sociocultureel festival SEED met als thema’s klimaat, mentale gezondheid en sociale actie.

Kwartiermakerij verweeft burgerinitiatieven, sociocultureel werk en transitieprojecten tot een prototype voor nieuwe cultuurbeleving en samen leren in het tweedaags leerfestival Buurland. STOFF vzw wil de stem van de asbestslachtoffers uit het Waasland laten klinken in het project Zoals de zwarte moerbei. 

Lokaal cultuurbeleid en jeugdwerk

Onder de projecten lokaal cultuurbeleid zien we voornamelijk projecten ingediend door steden en gemeenten, zoals het project Samen op de planken van Stad Ieper, waar men via inspringtheater de kloof tussen mensen in armoede en de ruimere samenleving wil verkleinen. Het project Mine Power van CC Muze zet dan weer in op intergenerationeel leren over het mijnverleden voor scholen en het eerder vermeldde Allen/Alice in Zappaland van de gemeente Sint-Gillis Waas zet een laagdrempelig multidisciplinair muziekprogramma op met scholen en kunstenaars. Stad Kortrijk brengt de gitaar-community samen in het project Guitarisms on tour en de Openbare Bibliotheek van Overijse zet in op meer uitwisseling tussen de cultuurcentra en bibliotheken van de Druivenstreek in het project Pit & Passie. 

Slechts één project uit het jeugdwerk vinden we in de lijst terug, namelijk het project Grondslag 2.0 van Vloer 1. In dit project worden verschillende subculturen samengebracht in een regionaal platform. 

Het is alvast hoopgevend om vast te stellen dat er tijdens deze eerste ronde zoveel projecten werden ingediend, en dat er met een slaagpercentage van bijna 1 op 2 zoveel projecten werden goedgekeurd. Dit tijdelijk reglement vult blijkbaar toch wel een leemte op binnen het subsidielandschap, waar het voor kleinere spelers vaak niet zo evident is om projecten in te dienen en goedgekeurd te krijgen. We hopen alvast dat de trend zich doorzet naar de volgende indiendatum op 1 september!