Minister Jambon keurde recent 24 nieuwe bovenlokale cultuurprojecten goed, voor een totaalbedrag van 2.736.946,50€. Dat is het op één na hoogste bedrag voor de bovenlokale projecten, enkel de eerste ronde in 2020 deed beter. Toen ging het wel om 34 goedgekeurde projecten, op een totaal van 153. Een verhouding die wel wat verschilt met deze 7e ronde, waarbij 24 van de 50 ingediende projecten werden goedgekeurd. Daarmee is het slaagpercentage van 48% in deze ronde meteen ook het hoogst van alle rondes.

De goedgekeurde projecten zijn zeer uiteenlopend: zo is er aan de ene kant van het spectrum een klein éénjarig muziekproject van 8.500 € en aan de andere kant een groot driejarig project dat maar liefst 450.000 € ontvangt. Een brede spreiding over Vlaanderen is gegarandeerd met telkens 5 goedgekeurde projecten uit Limburg, West-Vlaanderen en Antwerpen. De overige projecten komen uit Oost-Vlaanderen (4), Brussel (3) en Vlaams-Brabant (2). Ook inhoudelijk bestrijken de projecten verschillende thema’s en sectoren: 

Cultuur in de publieke ruimte

Is het een gevolg van ruim 2 jaar pandemie dat we meer buitenkomen en dat ook onze cultuurbeleving zich er meer en meer afspeelt? Afgaand op het aantal bovenlokale projecten dat er op inzet, zou je alvast denken van wel.

Met het project #LZSB voedt Cinematiq uit Kortrijk een platform dat ontmoeting stimuleert in het publieke domein tussen lokale culturele en jeugdactoren en een diverse gemeenschap van inwoners binnen de regio. Elders zet de gemeente Kortrijk samen met Schouwburg Kortrijk en Bolwerk een vurig fietsspektakel op, vol artistieke interventies. ‘Vuurpeloton’ wordt een nieuw winterfestival rond circus.

‘Border Buda’ van stad Vilvoorde, maakt van het verouderd bedrijventerrein in Haren, Vilvoorde en Machelen een vrijplaats voor (jong) talent, verenigingen en recreatie, en blaast het zo nieuw leven in. Via artistieke interventies en intergenerationele ontmoeting. Ook Waerbeke werkt in het project ‘Uit liefde voor de streek’ met een platformstrategie, en zoekt naar nieuwe vormen van samenwerken, om de zorgzaamheid en levenskwaliteit in het Stiltegebied Dender-Mark te verbeteren.

Hoe kan de fortengordel rond Antwerpen kunstenaars en cultuurmakers inspireren? Erfgoed Voorkempen stelt deze vraag in met het project ‘Interlinie’ en verbindt zo erfgoed, natuur en kunst. Wallin’ vergroot de samenwerking binnen cultuurregio Leie Schelde via een streetarttraject doorheen 8 gemeenten. De aanwezige publieke infrastructuur en de beide rivieren die de gemeenten doorkruisen krijgen een speciale rol en via workshops krijgen deelnemers een opleiding kunst in de publieke ruimte. Gemeente As bewandelt tenslotte hetzelfde spoor met een streetartwandeling doorheen het Nationaal Park Hoge Kempen.

Erfgoed, gemeen goed

Het Museum Franciscaans erfgoed organiseert met het project ‘Samen vieren’ verschillende events met de kloostertradities rond Kerst als inspiratiebron, in samenwerking met verschillende doelgroepen. Kersttradities als motor voor samenlevingsopbouw? Het kan! En als het van Stadsmakers uit Brugge afhangt dan is zelfs de productie van souvenirs in de toekomst een bron van cocreatie en innovatie. In hun project ‘Future souvenirs 2.0’ ontsluiten ze immaterieel erfgoed en cultureel topvakmanschap via een community van makers die duurzame souvenirs produceren. Zo initiëren ze cross-overs met economie, cultuur, klimaat, erfgoed en creatief ondernemerschap.

Stad Dendermonde belicht dan weer een vergeten pareltje uit haar eigen erfgoed: de avant-garderol van kunstkring Celbeton en diens belangrijke rol in de artistieke vernieuwing binnen de hedendaagse kunst. Dit doen ze via een multidisciplinair festivalprogramma op informele locaties gekoppeld aan een unieke expositie. Stad Turnhout combineert een expo beeldende kunst dan weer met storytelling en een wandelparcours in een immersief kunstproject dat een licht werpt op de kinderarbeid in de 19^e-eeuwse drukkerijen in de Kempen. 

Malaise als bron van expressie

Dat ook de minder rooskleurige kanten van ons bestaan en de samenleving bron van inspiratie kunnen zijn, bewijzen een aantal projecten met de maatschappelijke crisis of de vergankelijkheid als uitgangspunt. Zo wil het Absolutely Free Festival met het project ‘nAFFt’ tegengas geven aan de verruwing van de maatschappij. Het wil anderstalige nieuwkomers en vluchtelingen betrekken bij het muziekfestiva, en creëert zo naast een culturele ook een menselijke impact.

Het Brussels Brecht Eisler koor brengt met het kortlopende muziektheaterproject ‘Freiheit und democracy/ Ballata per Riace’ professionals en amateurs samen en onderzoekt hoe we het naoorlogse onbehagen op creatieve wijze in verband kunnen brengen met eenzelfde gevoel dat ook vandaag speelt.  Réveil blaast de Vlaamse rouwcultuur broodnodige warmte in via het uitrollen van 3 ’troostproducties’: cultuur als bindmiddel om te leren omgaan met rouw en verlies. 

Muziek verzacht de zeden

Ook in deze ronde zit weer veel muziek. Met Maisha gaan muzikanten uit de masteropleiding muziek van het Koninklijk Conservatorium Antwerpen samen optreden met jonge Vlaamse artiesten uit verschillende disciplines, met verschillende artistieke achtergronden en afkomstig uit verschillende leefwerelden. Zo ontstaan cross-overs tussen hip hop, spoken word, klassiek, soul, wereldmuziek…

Triotique zet als kamermuziektrio met de voorstelling ‘Poèmes d’amour’ het werk van vrouwelijke componistes uit de afgelopen 3 eeuwen in de spotlight. EN vooral hun weerstand in de eerder mannelijke muziekwereld.

Watermusic laat in het project ‘Viva’ jonge mensen de geneugten ontdekken van zelf muziek maken, door samen te musiceren met strijkinstrumenten. Jongeren die geen instrument kunnen bespelen, maar wel houden van muziek kunnen dan weer terecht bij Drops, dat een heuse (laagdrempelige) bootcamp opzet voor jong DJ-talent. 

Jongeren aan zet

Het traject ‘Maak_Maak’ van Jeugdwerk Sint-Niklaas begeleidt jongeren uit het Waasland met de realisatie van hun creatieve ideeën. Dit doen ze in samenwerking met culturele spelers en actoren uit de welzijnssector. Ordewoorden zijn cocreatie, samenwerking en inclusie. Dat laatste is ook wat de Gezinsbond beoogt met het project ‘M/V/X marks the spot’: via kunst en erfgoed brengen ze het thema LGTBQ+ naar buiten, in en rond museum Dr. Guislain in Gent. Door een traject van workshops, lezingen en een expo brengen ze het thema naar een ruimer publiek en werken ze aan het welzijn van LGTBQ+-jongeren.

Gemeente Maasmechelen vertrekt van circus in ‘Over de rand’, en biedt diverse jongeren een artistiek en discipline-overschrijdend podium. Via scholen, verenigingen en op straat werven ze jongeren met skills inzake circus, acrobatie, skaten, parcours, breakdance, martial arts, … Trappelend talent mag tenslotte het project ‘Eigen kweek’ verder uitbreiden naar Oost-Vlaanderen: een initiatief van 55 cultuurcentra in 4 provincies. Een traject dat zich inzet voor regionale talentontwikkeling én aspirant zakelijk leiders.

Het Huispaleis werkt met ‘De ToonBank’ een participatieve theaterproductie uit voor en door talentvolle jongeren met en zonder beperking. Dit als een eerste initiatief binnen de uitbouw van een extensieve vrijetijds- en cultuurcontext in Medisch Pedagogisch Centrum Ter Bank. Het Brusselse VZW LEON gaat eveneens aan de slag met jongeren met en zonder beperking en zet met ‘Studio Davinia’ een project op in Vlaanderen en Brussel dat inzet op gemeenschapsvorming met dans als bindmiddel. 

Kortom, 24 projecten met een unieke insteek en heel eigen klemtonen. Opvallend, kunst- en cultuurprojecten in de publieke ruimte zitten in de lift. Daarnaast valt het ook op dat meer gemeentebesturen hun weg vinden naar de projectoproep: As, Maasmechelen, Dendermonde, Kortrijk, Turnhout en Vilvoorde dienden allen met succes bovenlokale projecten in. Tot slot kunnen we ook niet ontkennen dat er bijzonder omvangrijke projecten werden gehonoreerd in deze oproep: 450.000 € voor het project ‘Border Buda’ van Stad Vilvoorde, 426.134 € voor het project ‘Eigen kweek’ van Trappelend Talent en respectievelijk 289.170 € en 284.625 € voor de projecten ‘Troostproducties 2023-2024-2025’ van Réveil en ‘INTER_LINIE’ van Erfgoed Voorkempen. 

De volgende deadline voor het indienen van projecten is 15 mei 2023. Waar wacht je nog op?