“De natuur is een evenwaardige partner waar je rekening mee moet houden”
If you truly love nature, you will find beauty everywhere. Wie het Instagramprofiel van boswachter Gert Verbruggen opzoekt, stoot meteen op deze quote van Vincent Van Gogh. De ene verwerkte zijn liefde voor natuur in schilderijen. De ander lokt mensen naar de natuur via cultuur. Allebei met evenveel passie.
Tekst / Veerle Weeck
Gert Verbruggen werkt bijna 30 jaar bij het Agentschap Natuur en Bos, waarvan de laatste 10 jaar als boswachter in de regio Demerland en Zuiderkempen. Streven naar meer en betere bossen, natuur en groen is het uitgangspunt van de organisatie. Een doelstelling waar Gert volledig achterstaat:
“De natuur is onmisbaar. Zonder kunnen we niet leven. Daarom moeten we er goed voor zorgen en wil ik zo veel mogelijk mensen in contact brengen met onze fauna en flora. Als bestuurder van de vzw Culture in Nature doe ik dat door cultuur en natuurbeleving met elkaar te mengen. En ook in mijn job als boswachter zoek ik vaak naar linken met de kunstensector.“
Natuur als kunstbron
Gert is zelf geen kunstenaar, maar praat met evenveel vuur over nachtvlinders als over land art.
“Ik vind het ongelooflijk wat kunstenaars kunnen maken, door enkel het landschap en natuurlijke materialen te gebruiken. Denk maar aan de Deense kunstenaar Thomas Dambo, die overal ter wereld – en ook in provinciedomein De Schorre in Boom – gigantische trollen tevoorschijn tovert uit lokaal resthout. Soms op bijna onbereikbare plekken, niet altijd standaard op een wandelpad. De verwondering die hij oproept, vind ik heel mooi. Daar probeer ik tijdens activiteiten ook naar op zoek te gaan.”
Maar niet alles moet zo groots zijn.
“In natuuroase Chartreu-Zen-Bos in Holsbeek plaatsten we met het Agentschap Natuur en Bos op vijf plaatsen kunstwerken, gemaakt uit natuurelementen. Je kan erop zitten, liggen, er door wandelen en tot rust komen. Het idee voor de houten verwelkomingsboog aan de ingang haalde ik bij de Koreaanse kunstenaar Lee Jae Hyo, maar een lokale houtbewerker gaf hem vorm. Door op een duurzame manier te werken, met hout uit onze eigen bossen, wil ik laten zien dat er uit recuperatiemateriaal ook iets moois kan ontstaan.”
Zo krijgt een reuzenbatterij, die voor de heraanleg op de Duracell-rotonde in Aarschot stond, een nieuw leven.
“Een plaatselijke horecauitbater redde er eentje van de schroothoop. Samen met een lokale kunstenaar bouwen we die nu om tot een artistieke zomerverblijfplaats voor vleermuizen. Binnenkort krijgt The Bat-tery (Bat is Engels voor vleermuis red.) een plekje in het natuurgebied Meetshovenbos, een domein van Natuur en Bos.”
Cultuur als bindmiddel
Linken leggen. Mensen inspireren. Verbinden. Zo lokaal mogelijk werken. Dat vindt Gert heel belangrijk.
“Je hoeft niet ver te zoeken om talent te vinden. Tijdens Art & Roots in the Woods, de grootste activiteit die onze vzw Culture in Nature organiseert, exposeren allemaal lokale kunstenaars in het Meetshovenbos. Het doel is om iedereen uit het atelier te halen. We willen dat ze hun creaties durven tonen aan het publiek. Dat ze alle drempelvrees overwinnen en elkaar ook leren kennen. Er is zo veel talent. Ik wil alle kunstenaars zelfvertrouwen geven, waardoor ze kunnen bloeien en groeien.”
Bij de start in 2021 hoopte de organisatie op 200 bezoekers, maar er kwamen meteen 3.000 mensen opdagen. De combinatie van een kunstmarkt met 70 standhouders, muziekoptredens en natuurworkshops voor kinderen sloeg meteen aan.
Maar is de natuur wel bestand tegen zo veel drukte?
“Het Meetshovenbos in Aarschot is een stadsrandbos. Dat delen we voor het evenement op in verschillende zones. In de meest kwetsbare stukken doen we nooit iets, en ook van afval hebben we geen last. Dat ons publiek vooral uit families bestaat, helpt daarbij.’
“Voor mij kan in principe alles, maar de natuur mag nooit het slachtoffer zijn van wat je organiseert. Ze is een evenwaardige partner waar je rekening mee moet houden.”
Natuur als partner
“Weet je. Eigenlijk is het simpel. Voor mij kan in principe alles, maar de natuur mag nooit het slachtoffer zijn van wat je organiseert. Ze is een evenwaardige partner waar je rekening mee moet houden. Dus kijken we per locatie zorgvuldig naar de mogelijkheden. Neem nu het Jazzwood-festival dat in samenwerking met het Agentschap Natuur en Bos plaatsvindt in het Chartreuzenbos. Daar laten we maximaal 1.000 bezoekers toe. Het festival valt buiten het broedseizoen van de vogels. Parkeren doe je buiten het gebied en we beperken het transport in het bos tot een minimum. Vooraleer je op de locatie bent, moet je bovendien een kilometer wandelen. Het is heel bijzonder om hier ’s avonds, in het donker, via het bos naar het festival te stappen.”
Cultuur als hefboom
Waar mogelijk koppelt Gert cultuur aan natuurbeleving. Zo kan je in de zomermaanden kamperen met de boswachter.
“Ik wil dat mensen de natuur weer leren kennen en waarderen. We gaan ’s nachts bevers spotten, signalen van vleermuizen analyseren met een app en zetten bakken uit om nachtvlinders te vangen. ’s Morgens kunnen de deelnemers selfies nemen met vlinders op hun gezicht. (lacht)“
“De focus ligt hier op natuureducatie, maar ik koppel er altijd een culturele activiteit aan. Zo komt een lokale artiest ’s avonds gitaar spelen of laat ik tijdens de dommelnachten (die zich richten tot kinderen van 5 tot 10 jaar) een poppentheater komen, waarin bijvoorbeeld de boswachter een rode draad in het verhaal speelt. Via cultuur leren ze zo ook meer over de natuur.“
Natuur als inspiratiebron
Om de interesse voor natuur nog meer aan te wakkeren bij het publiek, is Gert actief op Instagram onder de noemer boswachter_gert.
“Op mijn pagina toon ik de natuur in vele facetten. Een weetje, een activiteit, een mooie vondst, een gedicht. Er is zo veel dat je kan laten zien. Via sociale media wil ik de rijkdom van de natuur delen en mensen inspireren.”
“Ik speel nu zelfs met het gekke idee om iets op TikTok uit te proberen, maar ik weet niet hoe dat precies werkt. Mijn kinderen lachen – om die reden – soms met mij, maar ik hou van nieuwe uitdagingen. Als ik het gevoel heb dat ik vastroest, ga ik op zoek naar een andere job. Maar met alles wat ik nu kan en mag doen, zal dat niet snel gebeuren. Regelmatig komt er een nieuw project op mijn pad. En zo heb ik het graag. Ik verveel me nooit.”
Cultuur in de natuur in de praktijk
- Chartreu-ZEN-Bos in Holsbeek
- Art & Roots in The Woods: 2 en 3 september 2023 in het Meetshovenbos
- Poëziewandeling en Jazzwood: 19 augustus 2023 in het Chartreuzenbos