5 inzichten uit IN/DIALOOG — Hoe en waar ontmoeten cultuur en welzijn elkaar?
Op 8 september 2022 bracht OP/TIL met IN/DIALOOG 30 cultuur- en welzijnswerkers bij elkaar in Aalst. We openden het gesprek met twee warme verhalen.
Marec Zeghers van Brugge Plus kwam vertellen over het bovenlokaal cultuurproject Buitenshuis. Zijn hamvraag: hoe kunnen we het cultuuraanbod radicaal laagdrempelig, democratisch en gespreid maken?
Sonja Focketyn en Eva Buyst van Avansa Vlaamse Ardennen-Dender vertelden over hun samenwerkingen rond welzijn en armoede. Avansa was actieve partner in Een jukebox voor Iedereen, een sensibiliserende kortfilm over een muziektheatervoorstelling met mensen in armoede. Momenteel rollen ze het project De Levende Bibliotheek uit.
Aan de hand van verkennende en waarderende methodieken gingen we uitgebreid in gesprek. We bundelden deze 5 inzichten.
1 — Zorg voor huiselijkheid
De sociale sector en de cultuursector worden te veel als iets aparts gezien, maar het gaat om hetzelfde: het betrekken van mensen.
Ontvang je publiek zoals je ze thuis zou ontvangen. Zorg dat er eten is en iets om te drinken. Minstens water en koffie. En maak het gratis. Dit creëert warmte. Laat mensen voelen dat ze welkom zijn. Samen tafelen, zorgt voor ontmoeting en verbinding. Dan delen mensen hun verhalen, dan hoor je de verrassende dingen.
2 — Maak van de uitzondering de regel
De UiTPAS in Vlaanderen, of Paspartoe in Brussel, zijn waardevolle instrumenten. Maar het zijn tegelijkertijd ook drempels. Hoe geraak je immers aan zo’n pas? Wie vertelt jou dat je er recht op hebt? Bovendien maken ze van mensen een uitzondering.
Of stel dat je een festivalweide vol houten planken moet leggen, voor die ene rolstoel. Wat als je van die zogezegde uitzondering de norm maakt? Kies er expliciet voor om je weide vol houten planken te leggen. Maak van alle voorstellingen inclusieve voorstellingen.
Sommige jongeren hebben moeite om stil te zitten in een theaterzaal. Ze houden zich niet altijd aan onze stilzwijgende afspraken, of aan de code van het ‘naar het theater gaan’. Wat als we die code, of onze gewoontes nu eens loslaten?
Steek mensen niet in hokjes. Gooi je doelgroepen door elkaar. Beitel je programmatie niet in steen. Maak van je ad-hoc-programmatie de standaard.
3 — Bovenlokaal en toch dicht bij de mensen
Kunnen we bovenlokaal werken en de uitdagingen rond welzijn verzoenen? Jawel, want er zijn gedeelde uitdagingen die niet stoppen aan de gemeentegrenzen.
Maak van je idee of concept een bovenlokaal concept, én werk toch lokaal. Blijf in die buurt of wijk, dicht bij de mensen. Want hoe groter een project wordt, hoe meer kans er is dat mensen tussen de mazen van het net vallen.
4 — Maak van cultuur beleven iets spontaans
Corona zorgde ervoor dat we nog meer moesten reserveren. Stop daar mee. Zet je deur open, en ontvang. En wat als je niet meer hoeft te betalen voor cultuur? ‘Uitwijken’ in Brugge maakt cultuur en laat het gratis beleven.
5 — Vertrek vanuit de blik van de ander
Praat met mensen zelf, niet enkel met organisaties. Neem een voorbeeld aan de straathoekwerker. Die vertrekt vanuit het verhaal, de behoeftes, de leefwereld, van wie die ontmoet. Zet de agenda van jouw cultuurcentrum of bibliotheek even opzij. Vertrek niet van het idee ‘ik moet zoveel mogelijk mensen in mijn theaterzaal krijgen’. Vraag wat mensen willen. Of wat ze niet willen. Misschien willen ze liever het podium op, dan de zaal in. Vraag wat cultuur voor hen betekent.
Zeg ‘foert’ tegen cijfers. Succes is iets anders dan goede cijfers kunnen voorleggen. Denk niet meteen dat je project faalt, omdat je publiek niet meer naar je zaal komt, na dat ene project.
Een idee voor een bovenlokaal cultuurproject?
Vraag een subsidie aan