O.666 transformeert voormalige visserijcoöperatie tot thuishaven, broedplaats en labo
Welke culturele projecten verleggen grenzen? En hoe doen ze dat? Verken een nieuwe culturele ruimte aan de hand van een kort portret. Mét optillende tips voor jouw praktijk.
Michiel De Baets, projectcoördinator vertelt en geeft tips
Wat?
O.666 transformeert van voormalige visserijcoöperatie tot thuishaven, broedplaats en labo voor individuele makers, burgerinitiatieven, sociale, ecologische, en kunstenorganisaties. Elke partner draagt bij en krijgt inspraak over de ‘commons’.
O.666 wil met zoveel mogelijk Oostendenaars ‘samen’ stad maken. Inspirerende trajecten om kwetsbare jongeren en de arbeidsmarkt te verbinden, vormen de rode draad. Daarnaast zet O.666 in op een nauwe verbinding met de buurt en de stad Oostende. Zo krijgt de huidige site opnieuw betekenis.
O.666 staat voor ‘Oostende.666’, een naam met een vette knipoog naar de visserij-geschiedenis. Elke vissersboot had immers een volgnummer: de letter O gevolgd door drie cijfers. Alleen, O.666 heeft nooit bestaan. ‘De duivel willen we hier niet aan boord’, werd toen gedacht. Het was net die symboliek die de jongeren aantrok. Degene die nergens bij mag horen, toch een veilige haven geven.
Cijfers
De vzw bestaat sinds 2017, maar toen was het gebouw nog een halve ruïne. In 2018 kreeg O.666 verbouwingssubsidies van de Vlaamse overheid. En, de organisatie mag van de eigenaar, de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) het gebouw voor langere tijd gebruiken. Tot half 2020 omvat de werking vooral: de duurzame renovatie van het gebouw. Stakeholders, bijhorende deelnemers en supporters nemen in overleg én in samenwerking met aannemers en architect het gebouw onder handen.
Vanaf half 2020 startte O.666 volop met volgend bereik:
- Minimaal 10 activiteiten per week vanuit de stakeholders;
- 100 jongeren per jaar, waarvan 20 doorstromen naar opleiding of werk;
- Meer dan 1000 deelnemers per jaar uit diverse doelgroepen via de verschillende stakeholder;
- 100 deelnemers per jaar uit de Vuurtorenwijk;
- 5 makers per jaar via ‘Open Call’ met jury, vanaf september 2021;
- 2 grote circulaire open evenementen per jaar.
Foto’s / © Tomattes Crevettes
Het was net die symboliek die de jongeren aantrok. Degene die nergens bij mag horen, toch een veilige haven geven.
Idee
In 2015 neemt de stad Oostende het initiatief voor een cocreatieproject in en met de Vuurtorenwijk binnen het verhaal van duurzame stadsvernieuwing. De focus ligt van in het begin op het potentieel van de wijk. En vooral: hoe maak je dat potentieel zichtbaar? Hoe genereer je betrokkenheid bij stadsontwikkeling en hoe ontketen je een dynamiek?
kleinVerhaal (Oostendse participatieve kunstenorganisatie), HOGENT (sociologische expertise), Schakel (centrum voor cocreatie) en Tom Van Mieghem (tussengoed) nemen de regie in handen en dopen het project tot ‘Liefke Mores’ Toekomst’.
Deze ‘regisseurs’ bedenken doorheen een periode van twee jaar concrete cases, vormen coalities en ontwikkelen projecten met stakeholders in de wijk. De ambitie? Iedereen die er woont, werkt of onderneemt, warm maken voor stadsvernieuwing. En alle betrokkenen de kans geven om hierop in te tekenen en/of hieraan deel te nemen.
2016 — Tijdelijke invulling op de Hendrik Baelskaai: langdurig engagement van de OVAM
Een van die cases is het pand op de Hendrik Baelskaai 27. kleinVerhaal ziet in dit leegstaande gebouw het potentieel voor een tijdelijke invulling. De huidige eigenaar, de OVAM, saneert er de grond die zwaar vervuild raakte door de uitbating van een brandstoffendepot. De OVAM kocht het terrein van de curator van het failliete bedrijf voor 1 symbolische euro via ‘het protocol curatoren’. De saneringskost overstijgt dus de waarde van het terrein.
Het verhaal van tijdelijke invulling spoort met de filosofie en de ambities van de OVAM. Ze gelooft sterk dat een bewuste relatie met dergelijke sites (brownfields) leidt tot hefboomprojecten. Samenwerkingsinitiatieven die een positieve stempel drukken op de plek. En zo een oprecht en langdurig draagvlak creëren.
Dus slaan ze de handen in elkaar. Een samenwerking waarin de OVAM zich engageert om het pand voor een langere periode ter beschikking te stellen. Bovendien investeert zij mee in de renovatie van het gebouw en biedt ze advies bij initiatieven omtrent circulaire economie.
2017 tot 2018 — O.666: Een pact met verschillende partners
In de zomer van 2017 wordt een eerste ‘tijdelijk gebruik’ opgestart in het pand, en geleidelijk aan groeit de ambitie om vanuit deze tijdelijke invulling te evolueren naar een structurele werking. Met een breed gelanceerde open call zoeken de partners nieuwe stakeholders. Uit de vele aanvragen worden tien stakeholders geselecteerd. Allen beantwoorden ze aan de selectiecriteria: verbondenheid met de buurt en een warm hart voor circulaire economie.
Bottom-up en via een intens proces bouwen de stakeholders aan het organigram en mission statement van de werking. De ambities zijn hoog en het gevraagde engagement groot. Op 24 april 2018 keuren de tien betrokken organisaties de statuten en het mission statement van de vzw O.666 goed.
Partners
De verschillende stakeholders zijn de dragende kracht van de organisatie. 14 stakeholders bevinden zich in de werking:
Atelier De Vonk, Arktos, Grafisch Collectief (Camille Paycha, Gus & Stella, Nana Esi, Victor Van Wassenhove, Ziggy Devriendt), Club Jaecques, Duinhelm, FMDO, iDROPS, Ithaka, kleinVerhaal, KOEST, Proper Strand Lopers, Push Skate Academy, Tomattes Crevettes, ZANDZAND.
Stakeholders fungeren ofwel als ‘uitbater’ van een atelier, ofwel als ‘gedeeld gebruiker’ van een atelier. Hiervoor sluiten ze een huurovereenkomst af met O.666 vzw.
Het verhaal van tijdelijke invulling spoort met de filosofie en de ambities van de OVAM. Ze gelooft sterk dat een bewuste relatie met dergelijke sites leidt tot hefboomprojecten.
Verrassend
Verrassend is de constante zoektocht naar het ‘matchen’ van het DNA van de 14 stakeholders uit verschillende werkingsgebieden (kunstenaars, ondernemers, sociale organisaties, ecologische burgerinitiatieven, …).
Wat is hier zo interessant aan? Het biedt veel kansen tot kruisbestuiving en door de vele verschillende doelgroepen, is er veel wederzijds begrip en voelt niemand zich in een hokje geduwd.
Wat is hier zo moeilijk aan? Ieder werkt op zijn eigen tempo, sommigen doen dit vanuit een businessmodel, ander vanuit een sociale insteek. Het is een constante zoektocht om hiertussen een juist evenwicht te blijven bewaren.
Grensverleggend
De stakeholders hebben elk een eigen werking, achterban, tempo en logica. Ze werken met een brede waaier aan Oostendenaars. In deze diversiteit schuilt de kracht en het brede draagvlak van O.666. De trajecten die deze stakeholders binnen de muren van O.666 opzetten, genereren een creatieve dynamiek en brengen verschillende doelgroepen met elkaar in contact.
De verschillende instaptrajecten en -evenementen staan open voor iedereen en fungeren als een eerste kennismaking met de werking van O.666. De eerste focus ligt op de bewoners van de achterliggende Vuurtorenwijk. Maar reikt ook verder. De aanpak past in een stadsbreed kader in samenwerking met andere organisaties.
Tip!
Kruisbestuiving werkt, en moet in alle openheid gebeuren. Vaak zitten machtsverhoudingen scheef, bv. een kunstenaar die een opdracht doet voor een bedrijf. Dit is geen kruisbestuiving, maar uitvoerend werk. Er kan wel wederzijdse beïnvloeding van kan komen, maar de zoektocht start niet vanuit een gelijke positie.
Indien je zo’n samenwerking wil opzetten, moet dit volledig ‘bottom-up’ gebeuren, waarbij je samen de spelregels afbakent. Samen zoeken naar een win-win, en ook compromissen durven sluiten zonder de eigenheid te verliezen.
Contact
