Eind oktober 2024 maakte kersvers minister van cultuur Caroline Gennez de selectie bekend van de bovenlokale cultuurprojecten die werden ingediend op 15 mei 2024. Van de 47 aanvragen werden 21 projecten goedgekeurd, voor een totaalbudget van zo’n 2,5 miljoen euro. Het slaagpercentage in deze ronde ligt daarmee op 40%. Dat is iets lager dan in de vorige ronde, maar het aantal aanvragen ligt ook lager: 47 in plaats van 54. 

De projecten kunnen van start gaan op 1 januari 2025. Geen grote uitschieters wat budget betreft in deze ronde, het gaat van het grootste 3-jarig project dat 266.250€ ontvangt tot een kleiner éénjarig project van 30.399€, met een gemiddelde van zo’n 120.000€ per project. Ook deze keer zien we een spreiding over alle provincies, met toch opvallend veel goedgekeurde projecten in Oost-Vlaanderen (8), gevolgd door Limburg (4), West-Vlaanderen en Antwerpen (3), Vlaams-Brabant (2) en Brussel (1).

Krijg hieronder een overzicht van enkele opvallende tendensen in deze ronde: 

Naar een structurele werking voor de regio

De 10 gemeentes van referentieregio Brugge willen bij de start van de nieuwe legislatuur de uitbouw van de bovenlokale culturele samenwerking verder op de rails zetten. Stad Brugge zet een participatief visietraject op met alle culturele actoren in de regio.

Ook projectvereniging Viersprong neemt het voortouw in een visietraject met 5 gemeenten ten oosten van Gent, gekoppeld aan enkele concrete proeftuinen. Dit moet uitmonden in een structurele bovenlokale samenwerking op het vlak van cultuur en vrije tijd.

In de Denderregio is het CC Belgica te Dendermonde dat de samenwerking tussen de 14 gemeenten in de Denderregio verstevigt via 3 concrete proeftuinen. Deze hebben tot doel uitwisseling, beleving en kansen voor lokaal talent in de regio te faciliteren en te laten uitgroeien tot een structurele regionale cultuurkoepel.

Erfgoed, ons goed

Het rijke Vlaamse erfgoed blijft inspireren en mensen samenbrengen. Maar liefst 5 projecten gingen er deze ronde mee aan de slag. Met het project ‘Another brick from the wall’ onderzoekt en herinterpreteert het Centrum voor Agrarische Geschiedenis het boerenleven en de boerderijen in de Vlaamse Ardennen.

Fotograaf Sander Buyck en dichter Inge Braeckman brengen er locaties tot leven met hun werk. Het Museum voor Franciscaans erfgoed in Sint-Truiden brengt het ‘Zonnelied’ van Franciscus van Assisi opnieuw onder de aandacht en vertaalt het, samen met onderwijs, amateurkunstenaars en verenigingen, naar een hedendaagse context.

Met het project ‘Voor de eeuwigheid ontsloten’ willen erfgoed Haspengouw en hun partners de mogelijkheid onderzoeken om het funerair erfgoed van 6 verstilde kerhoven, zowel erfgoed- als artistiek gewijs duurzaam te ontsluiten. Dit met belevingsvolle producties zoals locatietheater, expo’s, podcastverhalen.

CC Leopoldsburg herdenkt het 175 jarig bestaan van de gemeente, het 80-jarig einde van de tweede wereldoorlog, 75 jaar sinds de start van de Korea-oorlog en 40 jaar Pukkelpop. Ze doen dat met een groots multidisciplinair artistiek spektakel gedragen door 400 lokale artiesten.

Max Last blaast het Vlaamse wagenspel nieuw leven in. Brabants boerenpaard en kar trekken met theater en muziek door de Brabantse regio. Zo verbinden ze dorp en stad via oude theatervormen, lokale mythes, verhalen en helden. 

Onze natuur als volwaardige partner

Of het iets te maken heeft met ons themajaar natuur & cultuur in 2023 laten we in het midden. We stellen wel vast dat culturele projecten steeds vaker de link maken met de natuur en het omringend groen.

BOEM vzw gaat voor de editie ‘Kunst & Zwalm 2025′ in zee met kunstenplatform Plan B rond het thema “grond’. Landschap en bewoners uit de Zwalmstreek staan daarin centraal.

‘Dans het bos’ is een participatief project van CC De Warande uit Turnhout waarbij 100 niet-professionele dansers samen met een choreograaf en muzikant een reeks multidisciplinaire choreografieën creëren op maat van de kunstenwandeling ‘Uit het donker’ in de bossen van de Hoge Rielen.

Gluon, FutureFarmers en partners uit de Vlaamse rand slaan de handen ineen voor het project ‘A(ppp)el’. Ze maken een artistiek en educatief programma dat pleit voor een korter, duurzamer en gezonder voedselsysteem. Centrale spil in dit avontuur is het A(ppp)el-schip dat organisch voedsel van lokale boeren uit het Pajottenland naar Brussel brengt en tevens fungeert als artistiek en educatief platform.

Bibliotheek treedt naar buiten

De Kortrijkse bibliotheek wil de impact van AI en nieuwe technologieën op onze culturele expressie in kaart brengen en richt daartoe een nieuw collectief op met kunstenaars en makers die met AI aan de slag gaan. Ze delen kennis en zetten experimenten op die voorgesteld worden aan het brede publiek op verschillende festivals (Mementofestival, Watou …).

Stad Landen zet een inclusief bovenlokaal project op voor de Oost-Brabantse bibliotheken. Ze willen laagdrempelig en zichtbaar zijn en treden daartoe letterlijk naar buiten, naar plekken waar iedereen komt of op plekken met mensen die ze nog te weinig bereiken. 

Het podium als centrum van de wereld

Alles wat op en rond een podium gebeurt lijkt wel een eigen ecosysteem, met verschillende spelers die elk hun eigen rol en taak vervullen. De Concertzaak uit Mechelen bouwt dit muzikale ecosysteem verder uit voor de regio. Met het project ‘Lift a scene’ willen ze de regionale muziekscene begeleiden naar een hoger niveau. Dit om er zeker van te zijn dat een duurzame muzikale dynamiek en bijhorend live-muziekaanbod gegarandeerd wordt in de toekomst.

Villa Anamma uit Gent biedt met het project “springplank” kansen aan jonge ondernemende geesten die actief zijn op, naast en rondom het podium (denk aan programmatoren, muzikanten, woordkunstenaars, DJ’s, producers, fotografen, techniekers, etc. ). Dit via een samenwerking tussen de cultuur- jeugd- en onderwijssector. 

Cocreatief theater

Sociaal-artistieke projecten vinden al langer hun weg naar het bovenlokaal cultuurdecreet. Na het wegvallen van het participatiedecreet en de daaraan gekoppelde projectoproep was dit ook zo voorzien: het transversaal samenwerken met andere sectoren maakt de bovenlokale cultuurprojecten tot een ideale habitat.

In deze oproep zitten dan ook enkele theaterprojecten waar participatie en inclusie centraal staan. Het project ‘Spiegels’ van Teaterpunt zet een theatervoorstelling op met personen met een beperking, professioneel omkaderd. Die toert vervolgens langs diverse speelplekken en scholen in de regio Zulte-Gent. 

Het Paleis (Antwerpen) coördineert samen met Kopergietery (Gent) en Bronks (Brussel) een festivalformule op onder de noemer ‘partage’. Daar presenteren ze producties door en met kinderen en jongeren, alsook de cocreatieve processen waarop ze gebaseerd zijn.

Het Huis Hasselt werkt sinds 2019 met OKAN-klassen rond podiumkunsten. Hun expertise en netwerk zetten ze in het project ‘Culture Clash’ in om meer jongeren in meer steden te laten kennismaken met podiumkunsten. Dit mondt uit in artistieke toonmomenten op de verschillende locaties waar samengewerkt werd. 

Fundamenteel sociaal-cultureel

Hospitality On Wheels (HOW) is een driejarig participatief project waarin Constructlab Belgium op zoek gaat naar de archetypes van gastvrijheid en onderhoud. Dit doen ze door met een mobiele structuur die rondreist in verschillende buurten en zo tijdelijke ontmoetingen faciliteert op verschillende plekken.

Sociale, architecturale en artistieke interventies brengen zo verschillende gemeenschappen bijeen. Cultuurkapel De Schaduw gaat met het project ‘De intrede’ na wat ons verbindt. Ze gebruiken de sociaal-artistieke methodiek om te zoeken naar zingeving en sociale structuren in een maatschapij die schippert tussen individualisering en globalisering.

Het Frans Masereelfonds laat beginnende kunstenaars de democratie hertekenen. Dit zowel letterlijk, met scherpe etsnaalden, maar ook figuurlijk, met even scherpe tongen. In het project ‘MaGraFica’ werken ze samen met het MSK Gent, UA en kunstwerkt in verschillende academies en kunstscholen. Samen met de studenten creëren ze een unieke tentoonstelling die reist door Vlaanderen en Brussel. 

Wij zijn alvast enthousiast om samen met jullie deze 21 nieuwe projecten te ontdekken vanaf 2025!